5 ภาวะแทรกซ้อนที่สามารถพบได้บ่อยในผู้ป่วยติดเตียง

ผู้ป่วยติดเตียงเป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหวร่างกาย ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้ง่าย การป้องกันและเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจึงเป็นสิ่งสำคัญ ผู้ดูแลควรจัดหาอุปกรณ์ที่จำเป็น เช่น ที่นอนลม เตียงผู้ป่วย และอุปกรณ์ช่วยพยุงต่าง ๆ รวมถึงต้องมีความรู้ความเข้าใจในการดูแลผู้ป่วยอย่างถูกวิธี เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นและช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น วันนี้เราจะพาคุณไปรู้จักกับ 5 ภาวะแทรกซ้อนที่อาจพบได้ในผู้ป่วยติดเตียง ในบทความนี้กัน  

5 อาการแทรกซ้อนที่พบได้ในผู้ป่วยติดเตียง 

ภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยติดเตียงสามารถเกิดขึ้นได้หลายระบบในร่างกาย ตั้งแต่ระบบผิวหนัง ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก ระบบทางเดินหายใจ ไปจนถึงสภาพจิตใจ การทำความเข้าใจถึงอาการแทรกซ้อนต่าง ๆ จะช่วยให้ผู้ดูแลสามารถป้องกันและจัดการปัญหาได้อย่างทันท่วงที 

1. แผลกดทับ 

แผลกดทับเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยและอันตรายในผู้ป่วยติดเตียง เกิดจากการที่ผู้ป่วยต้องอยู่ในท่าเดิมเป็นเวลานาน ทำให้เนื้อเยื่อบริเวณที่รับน้ำหนักตัวขาดเลือดไปเลี้ยง ในระยะแรกจะสังเกตเห็นเป็นรอยแดงช้ำที่ผิวหนัง หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม แผลจะลึกลงไปถึงชั้นกระดูกและมีโอกาสติดเชื้อในกระแสเลือดได้ ผู้ดูแลควรพลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง โดยเฉพาะบริเวณที่เสี่ยง เช่น ก้นกบ ส้นเท้า ตาตุ่มและข้อศอก

2. ข้อติดและกล้ามเนื้อฝ่อลีบ (Muscle Atrophy) 

การที่ผู้ป่วยติดเตียงต้องอยู่ในท่าเดิมเป็นเวลานานและมีการเคลื่อนไหวน้อย นอกจากแผลกดทับแล้ว ยังอาจส่งผลให้เกิดภาวะข้อติดและกล้ามเนื้อฝ่อลีบได้ โดยเฉพาะบริเวณนิ้วมือ ข้อมือ ข้อศอก หัวไหล่และข้อสะโพก ซึ่งเมื่อเกิดอาการนี้ขึ้นแล้วจะแก้ไขได้ยาก การป้องกันที่ดีที่สุด คือการทำกายภาพบำบัดอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น โดยการขยับข้อต่าง ๆ เพื่อคงความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อและการทำงานของข้อต่อไว้ 

3. อาการสำลักอาหาร 

อาการสำลักอาหารเป็นภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายในผู้ป่วยติดเตียง เนื่องจากผู้ป่วยมักมีความผิดปกติของกล้ามเนื้อในช่องปากและลำคอ ทำให้การกลืนอาหารลำบากและเสี่ยงต่อการสำลัก หากอาหารเข้าสู่ทางเดินหายใจ อาจนำไปสู่ภาวะปอดอักเสบจากการสำลักได้ ผู้ดูแลควรจัดท่าให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งหรือกึ่งนั่งขณะรับประทานอาหาร และเลือกอาหารที่มีความเหมาะสมกับความสามารถในการกลืนของผู้ป่วย ทั้งนี้ก็จำเป็นต้องมีสารอาหารครบถ้วนอีกด้วย   

4. ภาวะปอดแฟบ (Atelectasis) 

สำหรับภาวะปอดแฟบในผู้ป่วยติดเตียง สาเหตุเกิดจากการที่ผู้ป่วยต้องนอนเป็นเวลานานและหายใจตื้น ทำให้ปอดไม่สามารถขยายตัวได้เต็มที่ ส่งผลให้เกิดอาการหอบเหนื่อยและเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ การป้องกันที่สำคัญ คือการจัดท่าให้ผู้ป่วยได้นั่งในช่วงกลางวัน โดยจัดให้หัวสูง 30 – 45 องศา เพื่อให้ปอดสามารถขยายตัวได้ดีขึ้น และช่วยให้ระบบการหายใจทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

5.  ภาวะสุขภาพจิต

ผู้ป่วยติดเตียงไม่เพียงแต่ต้องเผชิญกับปัญหาทางร่างกาย แต่ยังต้องรับมือกับปัญหาด้านสุขภาพจิตที่มักถูกมองข้าม ผู้ป่วยอาจแสดงอาการทางจิตใจต่าง ๆ เช่น นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย ก้าวร้าวหรือมีอาการซึมเศร้า การดูแลทางด้านจิตใจจึงมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการดูแลร่างกาย ผู้ดูแลควรให้ความเข้าใจ ใส่ใจและสร้างบรรยากาศที่อบอุ่นเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยมีสภาพจิตใจที่ดีขึ้น

สรุปบทความ

การดูแลผู้ป่วยติดเตียงต้องอาศัยความเข้าใจในภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ทั้งแผลกดทับ ข้อติด การสำลักอาหาร ภาวะปอดแฟบและปัญหาสุขภาพจิต การป้องกันและดูแลอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ได้ ผู้ดูแลควรใส่ใจในการพลิกตัว ทำกายภาพบำบัด จัดท่าทางที่เหมาะสมและดูแลสภาพจิตใจของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ลงได้ และหากต้องการอุปกรณ์ช่วยเหลือสำหรับผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ SAMH