MBTI : เมื่อแบบทดสอบบุคลิกภาพถูกใช้แปะป้ายผู้คนและส่งผลต่ออาชีพการงาน
ทุกวันนี้ หากลองเข้าไปดูโปรไฟล์ในโซเชียลมีเดียของใครสักคน ไม่ว่าจะเป็น Facebook, Instagram หรือ Twitter ก็มักจะเห็นตัวอักษรภาษาอังกฤษสี่ตัวระบุไว้ ไม่ว่าจะเป็น INFJ, ENTP หรือ ISFP ซึ่งอักษรเหล่านี้เป็นผลลัพธ์จากแบบทดสอบบุคลิกภาพ MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) ที่ได้รับความนิยมอย่างมาก ผู้คนใช้มันเพื่อทำความเข้าใจตัวเอง และบางครั้งก็เพื่อบ่งบอกลักษณะนิสัยให้ผู้อื่นได้รับรู้ด้วย
แต่เมื่อผลลัพธ์จากแบบทดสอบนี้ไม่ได้เป็นแค่เรื่องของความสนุกหรือการเข้าใจตัวเองอีกต่อไป หากแต่มันเริ่มถูกใช้เพื่อแปะป้ายผู้คนและส่งผลกระทบต่อเส้นทางอาชีพของพวกเขา คำถามสำคัญที่เกิดขึ้นคือ นี่เป็นการใช้ MBTI อย่างเหมาะสมแล้วหรือไม่?
MBTI คืออะไร และมันอธิบายตัวเราได้อย่างไร?
แบบทดสอบบุคลิกภาพ MBTI ถูกพัฒนาขึ้นโดยแคเธอรีน คุก บริกส์ (Katharine Cook Briggs) และลูกสาวของเธอ อิซาเบล บริกส์ ไมเออร์ส (Isabel Briggs Myers) โดยอ้างอิงจากทฤษฎีบุคลิกภาพของคาร์ล กุสตาฟ ยุง (Carl Gustav Jung) นักจิตวิทยาชาวสวิส ซึ่งเชื่อว่ามนุษย์มีรูปแบบพฤติกรรมที่สามารถจัดเป็นประเภทต่างๆ ได้
MBTI แบ่งบุคลิกภาพออกเป็น 16 ประเภท ซึ่งเกิดจากการจับคู่ตัวอักษร 4 ตัว โดยแต่ละตัวมีความหมายดังนี้
- E (Extraversion) / I (Introversion) – พลังงานของเรามาจากโลกภายนอกหรือภายใน
- S (Sensing) / N (Intuition) – เรารับรู้ข้อมูลจากประสาทสัมผัสหรือใช้สัญชาตญาณ
- T (Thinking) / F (Feeling) – เราใช้เหตุผลหรือความรู้สึกในการตัดสินใจ
- J (Judging) / P (Perceiving) – เราชอบความมีแบบแผนหรือความยืดหยุ่น
ตัวอักษรทั้งสี่นี้ช่วยให้เราเข้าใจแนวโน้มบุคลิกภาพของตัวเองมากขึ้น เช่น หากได้ผลลัพธ์เป็น ISFP หมายความว่าคุณมักรู้สึกมีพลังเมื่อได้ใช้เวลาอยู่กับตัวเอง (Introversion) มีแนวโน้มรับรู้ข้อมูลผ่านประสาทสัมผัส (Sensing) ใช้ความรู้สึกเป็นหลักในการตัดสินใจ (Feeling) และมีสไตล์การใช้ชีวิตที่ยืดหยุ่น (Perceiving) ซึ่งทั้งหมดนี้สะท้อนถึงแนวทางการมองโลกของแต่ละคน
นอกจากตัวอักษร 4 ตัวนี้แล้ว เว็บไซต์ 16personalities.com ยังจัดประเภทบุคลิกภาพผ่านบทบาทต่างๆ เพื่อให้เห็นภาพได้ชัดเจนขึ้น เช่น นักออกแบบ นักโต้วาที ผู้แนะนำ ผู้ไกล่เกลี่ย ผู้บริหาร ผู้ให้คำปรึกษา นักผจญภัย หรือผู้ประกอบการ พร้อมคำอธิบายที่ครอบคลุมทั้งจุดแข็ง จุดอ่อน ความสัมพันธ์ และอาชีพที่เหมาะสมกับบุคลิกภาพแต่ละประเภท
16 บุคลิกภาพของ MBTI
กลุ่มนักวิเคราะห์ (The Analysts) – คิดลึก คิดไกล มีตรรกะเป็นหลัก
- INTJ (The Architect) – ผู้มีเหตุผล นักวางกลยุทธ์ : ผู้มีเหตุผลเป็นนักคิดที่มีจินตนาการและมีกลยุทธ์ พร้อมแผนการสำหรับทุกอย่าง
- INTP (The Logician) – นักตรรกะ นักคิดค้น : ชอบตั้งคำถามกับทุกสิ่ง รักการทดลอง หลงใหลในความเป็นไปได้ใหม่ ๆ และกระหายความรู้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด
- ENTJ (The Commander) – ผู้บัญชาการ ผู้นำ : เด็ดขาด วิสัยทัศน์กว้างไกล มีจินตนาการ และมีปณิธานกล้าแกร่ง มักหาทางออกหรือไม่ก็สร้างทางออกขึ้นมาได้
- ENTP (The Debater) – นักโต้วาที : คนช่างสงสัยและเป็นนักคิดที่ยืดหยุ่น เป็นผู้ที่อดใจที่จะท้าทายด้านสติปัญญาไม่ได้
กลุ่มนักการทูต (The Diplomats) – เข้าใจคน คิดถึงภาพรวม และมุ่งมั่นสร้างความเปลี่ยนแปลง
- INFJ (The Advocate) – ผู้สนับสนุน นักอุดมการณ์ : เป็นคนมีวิสัยทัศน์ ช่างเพ้อฝันอยู่เงียบ ๆ แต่มักสร้างแรงบันดาลใจและยึดมั่นในอุดมการณ์อย่างไม่ย่อท้อ
- INFP (The Mediator) – ผู้ไกล่เกลี่ย ผู้ใจดี : ผู้ไกล่เกลี่ยเป็นนักกวี ใจดี และเห็นใจผู้อื่น มีความกระตือรือร้นที่จะช่วยเหลือเพื่อสร้างสิ่งดี ๆ ให้กับสังคม
- ENFJ (The Protagonist) – ผู้นำผู้สร้างแรงบันดาลใจ : มองโลกในแง่ดี เป็นแรงผลักดันให้คนรอบข้าง และชอบสร้างความเปลี่ยนแปลง
- ENFP (The Campaigner) – นักสร้างแรงบันดาลใจ : นักรณรงค์มีความกระตือรือร้น มีความคิดสร้างสรรค์ และมีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดี รักอิสระ เป็นคนที่สามารถหาเหตุผลให้ยิ้มได้เสมอ
กลุ่มผู้พิทักษ์ปกป้อง (The Sentinels) – มีระเบียบ เชื่อถือได้ และให้ความสำคัญกับหน้าที่
- ISTJ (The Logistician) – นักคำนวณ นักวางระบบ : เป็นนักปฏิบัติและเป็นคนชอบเสาะหาข้อเท็จจริง ไม่ยอมให้มีข้อสงสัยเหลืออยู่ และมีความรับผิดชอบสูง
- ISFJ (The Defender) – ผู้พิทักษ์ : ใจดี อบอุ่น ทุ่มเทเพื่อผู้อื่น และมีความซื่อสัตย์ต่อหน้าที่
- ESTJ (The Executive) – ผู้บริหาร : เป็นนักบริหารที่ดี มีความโดดเด่นเรื่องการจัดการเรื่องต่าง ๆ หรือบุคลากร มีความเด็ดขาด และต้องการให้ทุกอย่างมีประสิทธิภาพ
- ESFJ (The Consul) – ผู้ให้คำปรึกษา : ผู้ให้คำปรึกษาเป็นคนเอาใจใส่ ชอบเข้าสังคม ให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์ มักกระตือรือร้นที่จะเสนอความช่วยเหลือแก่ผู้อื่น
กลุ่มนักสำรวจ (The Explorers) – ยืดหยุ่น คล่องตัว และพร้อมลุย
- ISTP (The Virtuoso) – ผู้มีความสามารถโดดเด่น : ผู้มีความสามาถโดดเด่นเป็นนักค้นคว้าและนักทดลองภาคปฏิบัติ เชี่ยวชาญด้านการใช้เครื่องมือทุกชนิด
- ISFP (The Adventurer) – นักผจญภัย : นักผจญภัยมีความยืดหยุ่นสูงและมีเสน่ห์ มักพร้อมสำรวจและทดลองสิ่งใหม่ ๆ อยู่เสมอ
- ESTP (The Entrepreneur) – ผู้ประกอบการ : ผู้ประกอบการมีความชำนาญ กระฉับกระเฉง และมีวิสัยทัศน์ที่มีความสุขกับการใช้ชีวิตแบบสุดโต่ง
- ESFP (The Entertainer) – ผู้มอบความบันเทิง : ผู้มอบความบันเทิงใช้สัญชาตญาณ กระฉับกระเฉง และกระตือรือร้น ชีวิตไม่มีคำว่าน่าเบื่อเมื่ออยู่รอบตัวพวกเขา
MBTI กับการแปะป้ายผู้คนในที่ทำงาน
ในบางองค์กร แบบทดสอบ MBTI ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือคัดเลือกบุคลากร โดยมีแนวคิดว่าแต่ละประเภทบุคลิกภาพเหมาะกับงานบางประเภท เช่น ผู้ที่มีบุคลิกแบบ ENTJ มักถูกมองว่าเหมาะกับตำแหน่งผู้นำ ในขณะที่ ISFP อาจถูกมองว่าเหมาะกับงานด้านศิลปะมากกว่า
แม้ว่าการใช้ MBTI อาจช่วยให้นายจ้างเข้าใจสไตล์การทำงานของพนักงานได้ดีขึ้น แต่มันก็อาจกลายเป็นข้อจำกัดที่ไม่ยุติธรรมได้เช่นกัน หากองค์กรตัดสินใจรับหรือปฏิเสธพนักงานเพียงเพราะบุคลิกภาพของเขาไม่ตรงกับ ‘สูตรสำเร็จ’ ที่คาดหวังไว้ การใช้ MBTI เป็นเกณฑ์หลักในการจ้างงานอาจส่งผลเสียมากกว่าผลดี เพราะมันทำให้มองข้ามศักยภาพของแต่ละบุคคลในการปรับตัวและพัฒนา
บุคลิกภาพไม่ได้หยุดนิ่ง และ MBTI ไม่ใช่ตัวกำหนดอนาคต
ข้อเท็จจริงที่สำคัญคือ บุคลิกภาพของคนเราไม่ได้คงที่ตลอดชีวิต หลายปัจจัยสามารถส่งผลให้เรามีการเปลี่ยนแปลง เช่น ประสบการณ์ การเรียนรู้ และสิ่งแวดล้อมที่เราอยู่ ดังนั้น การที่คนคนหนึ่งได้รับผลลัพธ์ MBTI แบบหนึ่งในวันนี้ ไม่ได้หมายความว่าเขาจะเป็นคนแบบนี้ตลอดไป
นอกจากนี้ งานวิจัยทางจิตวิทยาหลายชิ้นระบุว่า MBTI ขาดความแม่นยำทางวิทยาศาสตร์และมีแนวโน้มที่จะให้ผลลัพธ์ที่เปลี่ยนแปลงได้เมื่อทำแบบทดสอบซ้ำ ซึ่งหมายความว่า MBTI อาจสะท้อนแนวโน้มของบุคลิกภาพ ณ ช่วงเวลาหนึ่ง แต่ไม่ได้สามารถบอกได้ว่าคนๆ นั้นมีศักยภาพหรือความสามารถเพียงใด
Myers-Briggs Type Indicator อาจเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการทำความเข้าใจตัวเองและผู้อื่น แต่หากนำมาใช้เพื่อจำกัดโอกาสทางอาชีพ หรือแปะป้ายว่าคนหนึ่งเหมาะหรือไม่เหมาะกับงานเพียงเพราะตัวอักษรสี่ตัว อาจเป็นการใช้ที่ผิดจุดประสงค์
สุดท้ายแล้ว คำถามสำคัญที่เราควรถามตัวเองก็คือ MBTI กำลังช่วยให้เราเข้าใจตัวเอง หรือกำลังจำกัดศักยภาพของเรากันแน่?
ขอบคุณข้อมูลจาก
ติดตามเนื้อหาดีๆแบบนี้ได้ที่
Facebook : https://www.facebook.com/innnews.co.th
Twitter : https://twitter.com/innnews
Youtube : https://www.youtube.com/c/INNNEWS_INN
TikTok : https://www.tiktok.com/@inn_news
LINE Official Account : @innnews
