โดยปกติแล้วหลังการจัดฟันเสร็จสิ้นเราจะต้องทำการใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันไว้ ไม่ว่าจะเป็นรีเทนเนอร์แบบใสหรือรีเทนเนอร์โลหะก็ตาม แต่หลาย ๆ คนชอบลืมใส่ ทำหายบ่อยจนไม่ค่อยได้ใส่ รู้สึกว่าการดูแลรีเทนเนอร์เป็นเรื่องที่ยุ่งยาก หรือเข้าใจผิดว่าคิดว่าใส่รีเทนเนอร์อีกปีสองปีก็คงพอแล้ว แต่ความจริงแล้วหลังการจัดฟันเราควรใส่รีเทนเนอร์ตลอดชีวิต ในช่วงเวลาที่เราจะสามารถใส่ได้ เพราะไม่เช่นนั้นฟันก็จะเคลื่อนกลับไปสู่ตำแหน่งเดิม ซึ่งทำให้เสียทั้งเวลาจัดฟันใหม่และยังเสียเงินจำนวนมากอีกครั้งด้วย
รีเทนเนอร์คืออะไร?
รีเทนเนอร์ คือ อุปกรณ์ที่ทันตแพทย์จัดทำขึ้นมาให้คนไข้ใส่หลังการจัดฟันเสร็จสิ้นหรือถอดเหล็กดัดฟันแล้ว เพื่อคงสภาพฟันให้อยู่ในตำแหน่งใหม่ ซึ่งก่อนที่ทุกคนจะไปดูว่าการไม่ใส่รีเทนเนอร์จะส่งผลกระทบกับฟันอะไรได้บ้าง เราขอพาไปทำความรู้จักกับประเภทของรีเทนเนอร์กันก่อน ดังนี้
ประเภทของรีเทนเนอร์
- รีเทนเนอร์แบบใส มีลักษณะเป็นแผ่นพลาสติกใสครอบเฉพาะตัวพัน ไม่มีส่วนของเพดานปาก ทำให้ไม่รบกวนการพูด ยิ้มแล้วไม่เห็นเหล็ก เหมาะกับผู้ที่ต้องการบุคลิกภาพเป็นทางการในการทำงาน แต่อายุการใช้งานน้อย ชำรุดเสียหายได้ง่าย น้ำลายสามารถขังอยู่ในรีเทนเนอร์ ทำความสะอาดยาก ไม่สามารถปรับแต่งได้ ต้องทำใหม่เท่านั้น และไม่เหมาะกับผู้ที่มีภาวะนอนกัดฟัน
- รีเทนเนอร์แบบโลหะ หรือรีเทนเนอร์แบบลวด เป็นรีเทนเนอร์ที่เห็นได้บ่อยมากที่สุดมีอายุการใช้งานยาวนาน ราคาไม่แพง สามารถออกแบบตัวอะคริลิกได้เอง ทำความสะอาดได้ง่ายกว่าแบบใส แต่อาจจะเห็นลวดเวลายิ้ม
- รีเทนเนอร์แบบติดแน่น หรือรีเทนเนอร์แบบถาวร เป็นการใช้ลวดบิดเกลียวโค้งตามรูปร่างกายเรียงตัวของฟัน ติดเข้าไปที่ด้านในของตัวฟัน ไม่สามารถถอดเข้าถอดออกได้ หากต้องการเอาออกต้องให้คุณหมอเอาออกให้ มองไม่เห็นเวลายิ้ม ไม่ต้องกลัวว่าจะลืมใส่ มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน แต่เศษอาหารติดง่ายขึ้น และการดูแลช่องปากยากขึ้น
จัดฟันมาแล้วไม่ใส่รีเทนเนอร์จะส่งผลกระทบอะไรกับฟันบ้าง
โดยตามธรรมชาติแล้วฟันสามารถเคลื่อนที่ได้ตลอดชีวิต ไม่ว่าเราจะจัดฟันหรือไม่ก็ตาม แต่สำหรับผู้ที่เคยจัดฟันมาแล้วการเคลื่อนตัวของฟันจะชัดเจนกว่าผู้ที่ไม่เคยจัดฟัน ซึ่งจะเคลื่อนมากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับบุคคลและจำนวนวันที่ลืมใส่ด้วย ดังนี้
- ลืมใส่รีเทนเนอร์ 1-4 วัน ฟันคงไม่มีปัญหาอะไร แต่เมื่อนึกขึ้นได้ควรรีบใส่รีเทนเนอร์ทันที
- ลืมใส่รีเทนเนอร์ 1 สัปดาห์-1 เดือน เมื่อกลับมาใส่ใส่รีเทนเนอร์อาจรู้สึกตึงเล็กน้อย ซึ่งหากรีเทนเนอร์สามารถเข้ากับฟันได้ดีตามปกติก็ยังไม่เป็นไร แต่หากรีเทนเนอร์แน่นเกินไปจนใส่ไม่ได้หรือรู้สึกไม่เหมือนเดิม แสดงว่าฟันได้มีการเคลื่อนตัวออกจากแนวที่จัดไว้เรียบร้อยแล้ว ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อทำการแก้ไขปรับรีเทนเนอร์ให้ใหม่ทันที
- ถ้าไม่ใส่รีเทนเนอร์เลย จนใส่รีเทนเนอร์ไม่เข้าแล้วหมายความว่าฟันได้เปลี่ยนตำแหน่งจากเดิมไปมาก และไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการใส่รีเทนเนอร์ ถ้าอยากให้ฟันกลับมาสวยเหมือนเดิมอาจต้องจัดฟันใหม่อีกครั้ง
สรุป จัดฟันมาแล้วไม่ใส่รีเทนเนอร์เสี่ยงฟันล้ม
การใส่รีเทนเนอร์หลังการจัดฟันเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นที่ห้ามลืมเด็ดขาด เพื่อการคงสภาพฟันไว้ได้อย่างยาวนาน แม้ว่าอาจรู้สึกไม่สะดวกในช่วงปีแรก ควรใส่รีเทนเนอร์อย่างน้อย 22 ชั่วโมง ยกเว้นตอนกินข้าว และแปรงฟันเท่านั้น ช่วง 1-2 ปีสามารถใส่เฉพาะตอนเข้านอนได้ เพราะฟันเริ่มคงสภาพ หลังจากนั้นอาจเปลี่ยนเป็นวันเว้นวันในเวลานอนได้
